جمهوری چک جایگاه یکی از معروف ترین و زیباترین شهرهای اروپا یعنی پراگ است. در این شهر برای هر کسی چیزی پیدا میشود: معماری خیره کننده ساختمانها – سازه های تاریخی پر داستان – منظره های مدهوش کننده طبیعی – داستانها و خرافاتهای ترسناک و …
قبل از شروع سفرنامه طبق روال گذشته ابتدا تاریخچه کوچکی از این کشور میخوانیم تا بهتر با آن آشنا شویم:
جمهوری چک کشوری در اروپای مرکزی میباشد که جمعیت حدودی 11 میلیون نفر دارد. این کشور شامل بخشهایی از مرزهای تاریخی بوهمیا (نام کریستال شناخته شده بوهمیا – Bohemia – از همینجا آمده است!) است. تاریخ کشور چک پستی بلندی های بسیاری دارد اما ما فقط به تاریخچه کوتاهی از بعد از قرن 19 ام آن بسنده میکنیم: پس از جنگ جهانی اول کشور چکوسلوواکی ساخته شد. در جنگ جهانی دوم این کشور توسط نیروهای نازی تصرف گشت و سپس توسط شوروی سابق آزاد گشت. همین موضوع باعث شد اکثر جمعیت آلمانی آن تبعید شوند. در سال 1946 میلادی حذب کمونیستی چکوسلوواکی برنده شد و طبق یک کودتا در سالهای بعد این کشور به یک کشور تک حذبی کمونیستی تبدیل گشت. در سال 1989 بود که طبق یک انقلاب مخملی رژیم کمونیستی شکست خورد و این کشور به جمهوری تبدیل گشت. 4 سال بعد یعنی در سال 1993 طبق یک تعهد صلح آمیز چکوسلوواکی به دو کشور جداگانه جمهوری چک و اسلواکی تقسیم گشت.
جمهوری چک عضو اتحادیه اروپا بوده و با وجود داشتن اقتصادی قوی و کمترین نرخ بیکاری در اروپا هنوز واحد پول خود را به یورو تبدیل نکرده است. واحد پول چک کرون بوده که به نرخ امروز برابر با یک بیست و پنجم یورو است. در واقع دلیل اینکه تا به کنون چک واحد پول خود را به یورو تبدیل نکرده است ابراز مخالفت مردمان آن بوده که میترسند اینکار باعث گرانی شود. گفتنی است از لحاظ مخارج روزمره برای مردمان و گردشگران کشور چک در مقایسه با کشورهای اروپای غربی بسیار به صرفه میباشد.
کرون چک در سکه های 1 – 2 – 5 – 10 – 20 و 50 کرونی وجود دارد. همچنین در اسکناسهای100 – 200 – 500 – 1000 و به بالا.
فرودگاه پراگ در نزدیکی شهر واقع شده است و با مترو در کمتر از نیم ساعت میتوان به شهر آمد. برای خرید بلیط مترو حتما باید سکه استفاده کنید. البته در برخی ترمهای جدید دستگاه خرید بلیط با کارت اعتباری مخصوص نیز وجود دارد (کارت اعتباری بدون تماس). نرخ حمل و نقل عمومی نسبتا ارزان بوده و با 24 کرون (32 کرون) میتوان نیم ساعت (یک ساعت و نیم) از تمامی سیستمهای حمل و نقل عمومی از جمله مترو – ترم و اتوبوس به صورت نامحدود استفاده نمایید. تنها کافی است پس از خرید بلیط خود و با اولین استفاده آنرا در دستگاه های پانچ قرار دهید تا ساعت شروع استفاده از آن ثبت شود.
شهر پراگ به مناطق چندگانه تقسیم میشود که شامل: شهر قدیم – بخش قلعه – شهر جدید – گوشه یهودیان و … بوده و توسط رود ولدآوا به دو نیم تقسیم شده است. بهترین مکان برای گردشگران برای سکونت شهر قدیم میباشد که دسترسی آسان به دیگر نقاط دارد و همچنین اکثر وقت توریستان در این منطقه سپری میشود. هر چند با توجه به اینکه پراگ سیستم حمل و نقل عمومی بسیار گسترده و راحتی دارد هر کجای شهر که نزدیک ایستگاه مترو یا ترم باشد دسترسی آسانی خواهد داشت. با این وجود هیچ چیز به اندازه پیاده روی شما را از زیبایی های شهر آگاه نمیکند.
البته استفاده از مترو در پراگ حداقل یکبار توصیه میشود! پله برقی های عظیمی که حدودا 1 دقیقه طول میکشد تا با آنها به پایین بروید شما را به عمق بسیار زیادی در زیر زمین میبرند. اگر از بالا یا پایین آنها نگاه کنید شاید سرگیجه بگیرید. طوری که عکسبرداری از این پله برقی ها توسط گردشگران بسیار رایج است!
اول از همه به یکی از شناخته شده ترین جاذبه های گردشگری پراگ میپردازیم که نسبتا جدید بوده ولی تقریبا همه آنرا میشناسند: خانه رقصان.
ساختمانی که به دلیل معماری متفاوت و غیر عرف آن باعث میشود تصور کنیم تصاویر آن فوتوشاپ شده اند! این ساختمان به ساختمان Fred and Ginger (برگرفته از دو هنرمند رقص مشهور جهانی – اگر به ساختمان نگاه کنید گویا دو نفر در حال رقص با یکدیگر میباشند) نیز معروف است. معمار این ساختمان Vlado Milunić بوده (به همراه فرانک گهری) که آنرا در سال 1992 طراحی کرده و در سال 1996 ساخته شد. در آن زمان برخی از مردم شکل متفاوت این سازه و همچنین وجود آن در کنار سازه های گوتیکی شهر پراگ را مورد انتقاد قرار دادند اما امروزه خود سازه به یک جاذبه گردشگری معروف و شاید مشهورترین سازه پراگ تبدیل گشته است.
محل قرارگیری ساختمان رقصنده نیز از اهمیت تاریخی برخوردار است. در واقع در این مکان خانه ای قرار داشت که با بمب باران آمریکا در سال 1945 در جنگ جهانی دوم تخریب شد.
پس از اینکه طرح این ساختمان ارائه شد به دلیل هزینه پروژه تنها اسپانسور آن موسسه بیمه ی ملی هلند (از سال 1991 بانک آی ان جی) شد که در آن زمان به دلیل وضعیت مالی خوب توانست آنرا تماما فایننس کند. هدف از این طرح قرارگیری دو حجم استاتیک و دینامیک (یا yin and yang) در کنار هم بوده است که نماد عبور و انتقال حکومت کمونیستی به جمهوری میباشد. توصیه میشود این ساختمان را هم در روز و هم در شب ببینید!
یکی از زنده ترین بخشهای شهر میدان واتسلاو (Wenceslas Square) بوده که مرکز فرهنگی شهر است. در واقع شکل آن بیشتر شبیه یک بلوار است تا میدان! با قدم زدن در این میدان میتوانید از نمایشهای و غذاهای خیابانی گرفته تا خرید از فروشگاه های معروف کریستال بوهمیا استفاده کنید.
یکی از ساختمانهای دیدنی این میدان ساختمان مربوط به گرند هتل اوروپا (Grand Hotel Evropa prague) میباشد که در سال 1889 ساخته شده است. هر چند در حال حاضر این هتل به دلیل تعمیرات بسته میباشد اما تا ماهها پیش گردشگران در این هتل اقامت داشته اند.
در یک طرف این میدان ساختمان نئوکلاسیک موزه ملی چک و طرف دیگر آن خیابان پیاده روی نسبتا شلوغی قرار دارد. ساختمان موزه ملی چک بین سالهای 1885 تا 1891 ساخته شده است. با توجه به بازسازی های عظیمی که این سازه نیاز دارد تا سال 2017 میلادی برای بازدید عموم بسته میباشد. برای این بازسازی بیش از 7 میلیون آیتم تاریخی جابجا شده است!
اگر خیابان شلوغی که در طرف دیگر دیگر میدان واتسلاو قرار دارد را به سمت شمال غربی ادامه دهید به برج-دروازه پودر (Powder Gate – Tower ) خواهید رسید.
این دروازه یکی از 13 دروازه های اصلی شهر پراگ در زمانهای قدیم بود که تاریخ آن به قرن 11 ام میلادی بازمیگردد. هرچند سازه امروزی آن در قرن 15ام میلادی ساخته گشت. این دروازه امروزه بین شهر جدید و قدیم پراگ واقع شده است.
در قرن 17 ام میلادی از این برج به منظور ذخیره پودر باروت استفاده میشد به همین دلیل نام آن امروزه برج پودر است.
برج دروازه پودر درست در کنار تالار شهر قدیم پراگ واقع شده است. امروزه این سازه به منظور سالن کنسرت و کافه رستوران مورد استفاده قرار میگیرد. این سازه در سال 1905 میلادی ساخته شده است. یکی از دلایل اهمیت تاریخی این سازه اعلام استقلال چکوسلوواکی از این محل بوده است.
کمی بالاتر از این سازه پاساژ خرید پالادیوم قرار دارد که شاید برای برخی از گردشگران جالب باشد.
حال اگر خیابانی که از زیر برج پودر عبور میکند را ادامه دهیم به تاریخی ترین بخش شهر میرسیم.
اولین دیدنی که به آن میرسیم کلیسا “بانوی ما قبل از تاین” ( Church of Our Lady before Týn ) است. این کلیسا از قرن 14 ام میلادی تا به امروز اصلی ترین کلیسای بخش قدیمی شهر است.
ارتفاع برجهای این کلیسا به 80 متر میرسد. چند قدم جلوتر میدان قدیم شهر است. نمایی که این میدان ارائه میکند میتواند شما را برای چند دقیقه کامل غرق تماشا کند: سازه های قدیمی و ساختمانهایی با معماری های گوتیک و جالب به همراه کافه های توریستی که حال و هوای خاصی به شهر داده اند.
در گوشه این میدان یکی از شناخته شده ترین جاذبه های گردشگری شهر قرار دارد: قدیمی ترین ساعت نجومی جهان که هنوز کار میکند! این ساعت در سال 1410 میلادی نصب گشته است.
این ساعت دارای سه بخش اصلی است: نشانگر نجومی که محل قرارگیری خورشید و ماه را در آسمان نشان میدهد – قدم زدن حواریون که ساعت را نشان میدهد (حواریون یا پیروان اصلی حضرت مسیح 12 نفر بودند همانند 12 ساعت روز) و نشانگر تقویم که ماه های سال را نشان میدهد.
طبق یک خرافات قدیمی در صورتی که در کارکرد این ساعت اختلالی ایجاد شود کل شهر از ارواحی که در این ساعت قرار دارند عذاب خواهد کشید. کمی جلوتر داستان آنرا با هم میخوانیم!
جالبترین لحظه برای دیدن این ساعت نجومی درست راس هر ساعت است. در راس هر ساعت مجسمه اسکلت قرار گرفته در کنار آن زنگ خود را به صدا در می آورد که نشانه مرگ است. سپس 3 مجسمه دیگر که هر کدام نشانگر یک گناه کبیره هستند سر خود را به نشان “نه” تکان میدهند که یعنی ما آماده مرگ نیستیم. مجسمه اول از سمت چپ با داشتن آیینه ای در دست خود نشانه خودپرستی است و طبق این داستان میگوید من هنوز از دیدن خود سیر نشده ام! مجسمه دوم با داشتن کیسه پولی در دست خود نشانه خساست است و میگوید من هنوز میخواهم ثروت بیشتری جمع کنم. مجسمه سوم که همان اسکلت بوده و نشانه مرگ است و مجسمه چهارم با داشتن سازی در دست خود نشانه لهو و لعب است که میگوید من میخواهم هنوز آواز بخوانم! در واقع هدف از ساخت این مجسمه ها یاددآوری این است که از این گناهان پرهیز کنید در غیر اینصورت همواره دچار آنها خواهید ماند.
اگر ساعت نجومی پراگ را به سمت غرب و از لا به لای کوچه های شلوغ ادامه دهیم به مجموعه ای میرسیم که کتابخانه ملی پراگ در آن قرار دارد.
کمی جلوتر یکی از بیشترین عکسبرداری شده ترین نقاط شهر یعنی پل چارلز میرسیم. ساخت این پل بر روی رودخانه ولدآوا در سال 1357 میلادی آغاز و در اوایل قرن 15ام میلادی (حدودا 50 سال بعد) به پایان رسید. پل چارلز جایگزین پل قدیمی تری شد که توسط سیل تخریب گشت. پادشاه آن زمان چارلز پنچم دستور ساخت پلی را داد که با هیچ سیلی تخریب نشود. در ابتدا نام آن پل سنگی بود اما از دهه 19 ام میلادی به پل چارلز معروف گشت. تا سال 1841 این پل تنها پل واقع بر روی رود ولدآوا بود. با توجه به اینکه قلعه پراگ در سمت دیگر پل قرار دارد ارزش وجود آن بارز است.
طول این پل 621 متر و عرض آن حدودا 10 متر است. دهانه این پل بر روی 16 پایه قرار گرفته است که با سازه های ضد یخزدگی محافظت شده اند. در واقع آب رودخانه ولدآوا تنها یکبار یخ زده است (اوایل قرن 19 ام میلادی) اما آب کناره های پایه پل به دلیل اینکه گردش کمتری دارند امکان یخ زدگی دارند.
پل چارلز توسط سه برج مراقبت محافظت میشد: دو برج در طرف قلعه پراگ و یک برج در طرف بخش قدیم شهر. پل چارلز توسط 30 مجسمه گوتیکی تزئین شده اند که امروزه با بدل جایگزین گشته اند. مجسمه های اصلی که حدودا در سال 1700 میلادی ساخته شده اند در موزه قرار دارند. این مجسمه ها به یادبود سنت های مشهور آن زمان ساخته شده اند.
بازدید از این پل در هنگام سحر که خلوت تر است توصیه میشود. معماری گوتیکی ساختمانهای شهر و پل چارلز به همراه مه سحرهنگام باعث شده است که پراگ همواره به شهر ارواح نیز معروف شود. در واقع تورهای متعددی هستند که داستان خرافاتهای قدیمی پراگ را در گوشه کنار شهر تعریف میکنند. یکی از داستان ها از این قرار است:
در سال 1621 میلادی 27 نجیب زاده شهر به دلیل نقشی که در جنگ “کوه سفید” (در دوران حکومت بوهمیا) داشته اند در میدان قدیم شهر در کنار ساعت نجومی کشته شده اند. سه تن از آنها به دار آویخته شدند و مابقی سرهایشان از بدنشان جدا شد. سر برخی از آنها به خانواده هایشان تحویل داده شد اما سر 12 تن از آنها در سبدی آهنی قرار گرفت و بر روی پل چارلز گذاشته شد تا درس عبرت دیگران شود. چنین باور شده است که اسکلت سر این 12 تن پس از پوسیده شدن در زیر کلیسا “بانوی ما قبل از تاین” قرار گرفته است. طبق خرافات قدیمی پراگ این 12 نجیب زاده آخر شبها و در هنگام سحر خود را به رهگذران نشان میدهند و سالی یکبار از گور خود بیرون آمده تا کنترل کنند ساعت نجومی هنوز به درستی کار میکند یا خیر. اگر این ساعت به درستی کار نکند آنها شهر را به رعب و وحشت درخواهند آورد!
داستانهای بیشماری از این قبیل در بین مردمان قدیم پراگ مشهور بوده است که باعث شده تور ارواح شهر نیز به یکی از جاذبه های آن تبدیل شود!
سیل دیگری در قرن 18 ام میلادی بخشهایی از پل چارلز را تخریب کرد که بعدا به شکل اولیه بازسازی شدند. اگر از کنار به برخی از قوسهای پل نگاه کنید خواهید دید که سنگ زیرین این قوسها کمی سفید تر از دیگر قوسهای هستند. که در واقع به دلیل بازسازی آن بعد از سیل است.
در قرن اخیر نیز یکی از بزرگترین سیلهای پراگ این رودخانه را به طغیان کشاند که البته خوشبختانه آسیبی به پل نرساند.
اگر به دو تصویر زیر نگاه کنید ارتفاع آب در هنگام سیل پراگ را به وضوح میتوانید ببینید. کافی است عکس امروزه خانه کوچک سفید رنگی که در کناره رودخانه واقع شده است را با عکس آن هنگام سیل مقایسه نمایید که تنها قسمت بالایی آن از آب بیرون مانده است!
به منظور دیدن نمای کناری پل میتوانید یکی از تورهای قایقی پراگ را امتحان کنید. به عنوان مثال طوری که بسیار استفاده میشود تور قایقی ونیز در پراگ است. بلیط این تور را میتوانید از افرادی که لباس ملوانی دارند و در کنار پل ایستاده اند تهیه کنید. راهنمای تور در قایق داستان سیلهای شهر و پل چارلز را به کاملی برای شما توضیح خواهد داد.
با قایق سواری بر روی رودخانه ولدآوا سازه های معروف دیگری را خواهید دید که نمای بسیار زیبایی از آب دارند.
و البته در پایان این تور آبی از کانال “جریان شیطان” (Devil’s Stream) عبور خواهید کرد. در واقع تئوری های مختلفی درباره اینکه چرا نام این کانال جریان شیطانی انتخاب شده است وجود دارد.
یکی از تئوری ها تخلیه شدن فاضلاب کاخ در این کانال بوده است که باعث بوی بد در این منطقه می گشته و از آن رو این کانال را جریان شیطانی نامیده اند. هر چند تئوری جالبتر دیگری وجود دارد که طبق آن پیرزنی در خانه کناری این کانال زندگی میکرده است که به بدخلقی معروف بوده است. یک روز شخصی تصویر 6 شیطان را بر روی دیوار خانه وی نقاشی میکند و زیر آن مینویسد محل 7 شیطان (یعنی شیطان هفتم آن پیرزن است!) و از این رو نام این کانال شیطان باقی مانده است.
همچنین پس از این تور میتوانید بصورت رایگان از موزه پل چارلز دیدن نمایید. در این موزه کوچک که تنها چند اتاق دارد نحوه ساخت پل در آن زمانها به نمایش گذاشته شده است.
این سفرنامه ادامه دارد! برای خواندن بخش دوم این سفرنامه اینجا کلیک نمایید