فونداسیون سازه های ونیزی چگونه ساخته شده اند؟

پس از انتشار دو مطلب “معماری ونیزی – ترکیبی از شرق و غرب” و “سفر سیویلتکتی به ونیز ایتالیا – شهری روی آب!”  بر روی سایت, سوالات جالبی توسط بازدیدکنندگان محترم سایت برای بنده ارسال شد که آنها را به صورت ایمیلی پاسخ دادم. اما تصمیم گرفتم یکی از سوالات را که درباره موضوعی جالب بود به شکل مطلب در سایت پاسخ دهم تا شاید دوستان دیگر هم از آن استفاده کنند.

سوال این دوست عزیز به شرح زیر میباشد:

” از چه مصالحی در پی ساختمان و اجزاء درگیر با آب درون و بیرون ساختمان استفاده میکنند ؟

 آیا ساختمانها در روی تکه های بیرون آمده از زمین بنا شده یا روی کف دریا بنا شده است ؟”

شهر ونیز از ۱۱۷ جزیره کوچک متصل شده با کانال و پل تشکیل شده است. در واقع لاگونی که شهر ونیز بر روی آن ساخته شده دارای قسمتهایی از آب بیرون زده بوده است اما اکثر نقاط آن عمق آب تا چند متری داشته است. با تکنولوژی آن روزها, مطمئنا بنا کردن شهری بر روی آب بسیار دشوار بوده است. اما ونیزی ها توانستند با کمک روشی زیرکانه اینکار را انجام دهند: برای ایجاد پی استوار بر روی آب, ستونهای چوبی (شمعک) به داخل ماسه زیر آب طوری فرو برده میشده است که در جای خود محکم باقی بمانند. سپس بر روی این ستونهای چوبی یک پلتفرم چوبی قرار داده میشد و در آخر با مصالح بنایی یک دال و سپس خود ساختمان بنا میگشت. البته عوامل متعددی در موفق بودن این روش موثر بوده اند. به عنوان مثال یکی از این عوامل میزان چوب استفاده شده است. طبق یک کتاب نوشته شده در قرن ۱۷ام میلادی و به جزئیات ساخت ونیز میپردازد, برای ساخت کلیسای سانتا ماریا دلا سالوته (برای اطلاعات بیشتر لطفا اینجا کلیک نمایید) از بیش از ۱,۱۰۶,۶۵۷ ستون چوبی به ارتفاع ۴ متر استفاده شده است. تنها قرار دادن ستونهای چوبی (شمعکهای پی) بیش از ۲ سال و ۲ ماه به طول انجامید. علاوه بر آن با توجه به اینکه منطقه خود هیچ منبع چوبی نداشته است, چوب مورد نیاز توسط کشتی از جنگلهای اسلوونیا و کرواسی آورده میشد.

شاید با خود بگویید چگونه پی چوبی میتواند چندین قرن بدون هیچ مشکلی سازه های سنگین ونیزی را تحمل کنند؟ راز پایداری این پی های چوبی در غرق کردن آنها در آب شور است. پوسیدگی چوب توسط میکروارگانیسمهایی از قبیل قارچها و باکتری ها صورت میگیرد اما با غرق کردن چوب در آب شور و دور نگه داشتن آن از اکسیژن, عمل پوسیدگی رخ نمیدهد. علاوه بر آن جریان مداوم آب املاحی باعث شده که این چوبهای غرق شده به سختی بیشتری رسیده و امروزه همانند سازه های سنگی سخت شوند.

با پی بردن به این موضوع که پی های چوبی در آب لاگون به مرور زمان نه تنها پوسیده نشده بلکه محکم تر خواهند شد, ونیزی ها توانستند از سازه هایی بنا کنند که چندین قرن بدون آسیب باقی مانده و امروزه گردشگران, به خصوص مهندسین عمران و معماری (!) , را به حیرت در بیاورند.