کشورهای هلند و بلژیک واقع در اروپای غربی – دارای یکی از عجیب ترین مرزهای بین المللی دنیا هستند. حتما شما هم تصاویر معروف از مرزهای این دو کشور دیده اید که از وسط خانه ای گذشته یا دو همسایه دیوار به دیوار در دو کشور مختلف هستند. اما مرز بین این دو کشور از این هم جالب تر و پیچیده تر است! طوری که مسئولین و مردم این دو کشور گاها در شرایطی قرار میگیرند که برای بسیاری از شهروندان دیگر کشورها غیر قابل تصور است.

هلند و بلژیک از بسیاری از جهات کشورهای مشابهی هستند. یکی از آنها فرهنگ و زبان است. بخشی از بلژیک به زبان هلندی صحبت میکنند و فرهنگشان بسیار مشابه بخش جنوبی هلند است. این دو کشور آن چنان به همدیگر گره خورده اند که تشخیص مرزهای آنها گاها دشوار است. به دلیل اتصال کامل جاده ای (شبکه اتوبان ها و خیابانهای بین دو کشور) و حتی اتصال کامل شبکه برق, شاید حتی متوجه عبور از مرز نشوید.

اگر به جنوبی ترین قسمت هلند بر روی نقشه نگاه کنیم – خواهیم دید که بخشی از هلند به شکل قطره آبی ما بین بلژیک و آلمان قرار گرفته است. شهر ماستریخت در این ناحیه نمونه بارزی از شباهت فرهنگی دو کشور دارد. طوری که تفاوت ساکنین این ناحیه از لحاظ گویش و فرهنگ با بخش مرکزی و شمالی هلند بسیار بارزتر است تا با بخش شمالی بلژیک.

حال که این مثال ساده را زدیم بهتر است به یک نمونه پیچیده تر از مرزهای بین این دو کشور بپردازیم:

اگر به نقشه شهر بارله-ناسائو (Baarle-Nassau) در هلند نگاه کنیم – برای دیدن گوگل مپ این ناحیه اینجا کلیک نمایید – خواهیم دید که بخشهایی از این شهر توسط مرزهای بین کشوری جدا شده اند. این بخشها متعلق به بلژیک میباشد. به زبانی دیگر – در داخل شهر بارله-ناسائو هلند – شهر بارله-هرتخ (Baarle-Hertog) بلژیک قرار دارد که توسط مرزهای هلند کاملا احاطه گشته و هیچ راهی به قسمت اصلی کشور بلژیک بدون عبور از هلند ندارد.

اما ماجرا از این هم پیچیده تر میشود. بارله-هرتخ متشکل از 26 قسمت جداگانه است که هر یک احاطه شده در خاک هلند هستند. یعنی دسترسی بین این 26 قسمت نیز تنها از طریق هلند ممکن است.

باز هم ماجرا به اینجا ختم نمیشود! در درون 2 بخش از این 26 بخش شهر بارله-هرتخ بلژیک, 6 بخش از هلند قرار دارد. یعنی بخشهایی از خاک هلند در درون بلژیک قرار دارند که خود در درون هلند قرار دارند! پس دسترسی به این بخشهای هلند بدون عبور از خاک بلژیک ممکن نخواهد بود.

 

از آنجایی که قوانین این دو کشور اجازه عبور و مرور بدون محدودیت و آزاد از یکدیگر را میدهد – این مرزها برای افراد عادی هیچ محدودیتی ایجاد نمیکند و حتی به منظور جذاب ساختن این پیچیدگی مرزی برای توریستان – مرزها بر روی خیابان به وضوح نشان داده میشود تا گردشگران بتوانند یک پای خود را در هلند و دیگری را در بلژیک قرار دهند و عکس یادگاری خود را بگیرند!

اما این مرزهای تو در تو برای مسئولین این دو کشور پیچیدگی های خود را دارد. یکی از آنها که به تازگی نیز مشکساز شد منع ورود پلیس هر یک از این دو کشور به خاک کشور دیگر است. خیلی اوقات مردمان به اشتباه درخواست کمک از پلیس کشور دیگر را میکنند و با این پاسخ روبرو میشوند که آن بخش زیر نظر پلیس کشور دوم است.

یک مثال از این مشکل تکه زمین بین هلند و بلژیک در Vise است. با توجه به اینکه پلیس بلژیک حق عبور از خاک هلند را ندارد و تنها راه دسترسی به این ناحیه یا از طریق خاک هلند است یا از طریق آّب – مشکل در دسترس نبودن این ناحیه برای پلیس آنرا محلی برای فعالیتهای مجرمانه کرده بود. طوری که شایعه شده بود دلالان مواد مخدر این ناحیه را بهشت فعالیتهای مجرمانه خود میدیدند.

اما در سال گذشته اتفاقی رخ داد که مسئولین این دو کشور تصمیم گرفتند فکری به حال این موضوع کنند. ماجرا از این قرار است که برخی از ساکنین این ناحیه جسدی را در آنجا پیدا کردند و با توجه به اتصال این زمین به خاک هلند تصور کردند باید با پلیس هلند تماس بگیرند. پس از تماس مشخص شد این ناحیه بخشی از خاک کشور بلژیک بوده و پلیس هلند اجازه بررسی و حتی ورود به آن ناحیه را ندارد. پس ساکنین مذکور این بار با پلیس بلژیک تماس گرفتند. پلیس بلژیک با توجه به اینکه حق ورود به خاک هلند را ندارد تیم بازرسین خود را ناچارا با قایق به محل مورد نظر اعزام کرد. با رسیدن به آنجا – بازرسین متوجه شدند به دلیل شرایط جغرافیایی جایی برای پیاده شدن در آن ناحیه ندارند. و همین موضوع باعث شده بود تا رسیدگی به پرونده جسد پیدا شده با دشواری بسیار زیادی همراه شود.

پس از این ماجرا مسئولین بلژیک تصمیم گرفتند با همکاران هلندی خود به میز مذاکره بروند تا راهکاری برای این معضل پیدا کنند. نتیجه این مذاکرات آن شد که بلژیک ناحیه مذکور را به هلند بدهد و تکه زمینی مشابه که برای هلند دردسرساز بود را بگیرند. وسعت این ناحیه حدودا برابر 15 زمین فوتبال میشود. بدین ترتیب مردمان ساکن در آن ناحیه یک شبه از اقامت در بلژیک به اقامت در هلند رسیدند!

دلیل اینکه این مرز در وحله اول بدین صورت انتخاب شده بود جابجایی مسیر رودخانه بوده است که باعث جدا شدن تکه ای از هلند در سمت همسایه بلژیکی خود و تکه از بلژیک متقابلا در سمت همسایه هلندی خود شد. این ماجرا نشان میدهد چگونه میتوان بصورت کاملا متمدنانه مشکلات مرزی حل و فصل شوند.

 

پانوشت 1: خانه ها و مغازه های واقع شده بر روی مرز این دو کشور – مالیت خود را بر اساس محل قرار گرفتن درب ورودی خود میدهند. اگر درب ورودی آنها در هلند باشد مالیتشان به دولت هلند پرداخت میشود و اگر درب ورودی آنها در بلژیک باشد مالیاتشان به دولت بلژیک پرداخت میشود.

پانوشت 2: مرز بین هلند – بلژیک و آلمان نیز جالب است. مرز این سه کشور در نقطه ای به هم میرسد که در زیر میتوانید آنرا مشاهده نمایید. (گوگل مپ)