دانستنی های جالب راجع به زلزله (قسمت ۸)

تاثیر بشر بر روی کره زمین تنها به هوا, زمین و آب محدود نیست, بلکه تا زیر پوسته زمین هم از طرز زندگی ما انسانها تاثیر میپذیرد. همانطور که میدانید, زلزله بصورت طبیعی از حرکت صفحات تکتونیکی زیر پوسته زمین ایجاد میشود. اما فعالیت انسانها نیز باعث ایجاد زمین لرزه هایی با بزرگی های مختلف میشود.

یکی از دلایل اصلی ایجاد زمین لرزه ها مصنوعی توسط انسانها, تزریق مایعاتی مانند نفت یا آب در عمق زمین است که به منظورهای صنعتی یا محیط زیستی صورت میگیرد. به طور مثال, فاضلاب یا ته مانده نفت که توسط چاه های طراحی شده به منظور دفع به عمق زمین تزریق میشوند. این مایعات فشار روزنه ای زمین را زیاد کرده و باعث سست شدن گسل ها میشوند. زمانی که این فشار روزنه ای به میزان کافی زیاد شود, گسل دچار حرکت شده و زلزله ایجاد میشود. اما از طرف دیگر تخلیه آبهای زیر زمینی نیز میتوانند باعث ایجاد زلزله مصنوعی بشود. یک نمونه از اینگونه زلزله ها, زلزله Loreca در سال ۲۰۱۱ میلادی در اسپانیا بود که به دلیل استخراج آبهای زیرزمینی به منظور آبرسانی به شهر رخ داد. با تخلیه آب, نیروهای وارده به پوسته زمین در ناحیه یک گسل اصلی تغییر کرده و به گفته دانشمندان باعث این زلزله ساختگی شده است.

برخی از فعالیتهای دیگر که باعث زلزله ساختگی میشوند عبارتند از حفاری معادن, سد سازی یا حتی ساختمان سازی! در سال ۲۰۰۵ یک زمین شناس ادعا کرده بود بزرگترین برج آن زمان, تایپه ۱۰۱, که وزنی بیش از ۷۰۰,۰۰۰ تن دارد باعث تحریک گسلهای غیر فعال در تایوان شده است. هر چند اثبات این موضوع هنوز صورت نگرفته است اما دانشمندان معتقد هستند این امکان به راحتی وجود دارد که سازه های سنگین باعث تحریک گسلهای زمین بشوند اما به دلیل کمبود داده ها هنوز نمیتوان این موضوع را به طور قطع اعلام کرد. چیزی که مشخص است, در زمانی که رقابت برای ساختن بزرگترین سازه ها پایانی ندارد, به اثرات اینگونه اقدامات باید بیشتر توجه شود.

طبق تحقیقاتی که در انگلیس و آمریکا صورت گرفته است, بین ۲۵ تا ۳۰% زمین لرزه های این دو کشور ساختگی و به دلیل فعالیت بشری میباشند. البته اکثر این زلزله ها با بزرگی کمتر از ۴ ریشتر هستند. در ابتدا تصور میشد شاید این زلزله های کوچک نه تنها مضر نباشند بلکه با آزاد کردن تدریجی انرژی, از بروز زلزله های بزرگ پیشگیری کنند. اما با توجه به تحقیقات صورت گرفته بیشتر زمین لرزه های ساختگی در امتداد گسلهای طبیعی رخ نمیدهند. یعنی اگر فعالیتهای بشری وجود نداشت  احتمالا هیچگاه این زلزله ها پیش نمی آمدند و به همین دلیل تاثیری بر روی آزادسازی تدریجی انرژی زلزله های طبیعی ندارند.