بایگانی برچسب: s

خدا دنیا را آفرید اما هلندی ها هلند را!

توجه: این مقاله قسمت دوم مقاله فاجعه های مهندسی: سیل 1953 دریای شمالی – هلند  است که با عنوانی متفاوت منتشر شده است.

استان 12 ام هلند : flevoland - فلفولند هلند

پس از فاجعه سال 1953 , مردمان هلند فهمیدند پیروزی در جنگ با موجهای خروشان دریا به راحتی کسب نمیشود. با فرونشستن طوفان و بازسازی دریابندها (Dikes), مهندسان هلندی اقدام به طراحی سیستمهای جدیدی برای مقابله با این خطر همیشگی کردند و در این راه نه تنها به محافظت زمینهای قبلی خود پرداختند بلکه به این میزان قانع نشده و اقدام به خشک نمودن دریا برای ساخت استان 12ام هلند, یعنی Flevoland نمودند.

مردمان هلند برای بیش از 2000 سال است که در تلاش برای مقابله با دریای شمالی به منظور محافظت از زمینهای خود هستند. بیش از 2000 سال پیش, فریس ها, مردمانی که برای اولین بار در هلند ساکن شدند, تپه ای مصنوعی به منظور عقب نگه داشتن آب ساختند که این کار شروع یک نبرد همیشگی بین مردمان این کشور و آبهای خروشان دریای شمالی بود.

در سال 1287 میلادی تپه ها و دریابندهایی که دریای شمالی را عقب نگه داشته بودند شکسته شدند و سیل خسارت زیادی به هلند وارد کرد. پس از این فاجعه, جای زمینهای کشاورزی را خلیج جدیدی با نام Zuiderzee (به معنای دریای جنوبی) گرفت. از آن موقع به بعد برای قرنها, مردمان هلند به مرور زمان آب Zuiderzee را از زمینهای خود خارج کردند. برای این کار آنها ابتدا سدهای دریابند میساختند و سپس توسط کانالهای آب و پمپ, آب را به پشت این دریابندها انتقال میدادند. در آن دوران بجای پمپهای امروزی از آسیابهای بادی استفاده میشود. با توجه به اینکه بادهای پرسرعتی در هلند می وزد, استفاده از آسیابهای بادی به منظور جابجایی آب, بسیار مقرون به صرفه بود. نحوه عملکرد این آسیابها بدین صورت بود که ابتدا چند سد در قسمتهایی که میخواستند آب آنجا را خشک کنند میساختند (بصورت ردیفی) سپس بر روی هر کدام از این سدها یک یا چند آسیاب بادی قرار میدادند و پله پله آب را به پشت سد بعدی انتقال میدادند تا در هر مرحله یک قسمت از زمین خشک شود. اما امروزه جای آسیابهای بادری را پمپهای برقی گرفته اند.

 روش سنتی خشک نمودن آب دریا در هلند - استفاده از آسیابهای بادی بصورت پله ای

مجددا پس از مدتها, هلندی ها در سال 1916 طوفان و سیل بزرگی را تجربه کردند که این طوفان باعث شد آنها انگیزه زیادی برای شروع یک پروژه بزرگ به منظور بازپسگیری Zuiderzee پیدا کنند. بین سالهای 1927 تا 1932, یک سد دریابند با طول 30.5 کیلومتر با نام Afsluitdijk ساختند که که با این دایک Zuiderzee به Ijsselmeer (یک دریاچه آب شیرین)  تبدیل شد.

نقشه Flevoland و Ijsselmeer

اما همانطور که در قسمت اول این مقاله خواندید, در سال 1953 یکبار دیگر دریای شمالی قدرت خود را به نمایش گذاشت و فاجعه ای را به بار آورد. اما این بار مردمان هلند قوی تر از همیشه اقدام به مبارزه با طبیعت نمودند. برای اینکه چنین فاجعه ای دیگر تکرار نشود مهندسین هلندی چند نکته را مد نظر قرار دادند:

1-      آینده نگری و برنامه ریزی بلند مدت: مهندسین هلندی سیستمی را طراحی کردند که بتواند در مقابل فاجعه آمیزترین طوفانهایی که تنها یکبار هر 10,000 سال رخ میدهد مقابله کند.

2-      وابستگی کمتر به مانع های سنگین و وزنی: بجای استفاده از سدهای وزنی و خاکریزهای پرحجم, مهندسین هلندی در طرحهای خود اقدام به طراحی سیستمهای کردند که نیروی وارده از موجهای طوفانی را بیشتر جذب کنند و با هدایت سیلابها از وقوع فاجعه جلوگیری کنند. به عنوان یکی از سیستمهای طراحی شده, سد متحرکی است که با بحرانی شدن آب و هوا از ایجاد جریانهای زیرآبی جلوگیری میکند اما در زمانی که خطری برای تهدید وجود ندارد کاملا باز شده و باعث میشود بر روی اکوسیستم و صنعت ماهیگیری هلند هیچ تاثیر منفی نداشته باشد.

سد با قابلیت باز و بسته شدن برای مواقع بحرانی

همچنین یکی دیگر از شاهکارهای مهندسی هلندی در این راستا, ساخت سد متحرک برای فراهم نمودن امکان عبور کشتی ها و قایقها بود که تنها در زمان بحرانی بسته میشود.

سد متحرک هلند

3-      استفاده از پارچه های مخصوص و نوین: هلندی ها نوعی پارچه طراحی کردند که از حرکت خاکهای بستر دریا جلوگیری میکند. با اینکار حتی خاکریزها میتوانند تا چند برابر قبل دوام بیاورند. این پارچه های مخصوص امروزه در نقاط مختلف جهان نیز استفاده میشود. به عنوان مثال پس از فاجعه طوفان کاترینای آمریکا, آنها نیز به کمک هلندی ها اقدام به استفاده از این پارچه ها کردند.

4-      سیستم بازدید و کنترل بهتر: علاوه بر استفاده از سیستم کنترل مرکزی و منفرد برای دریابندهای خود, مهندسین هلندی اقدام به نصب نوع مخصوصی از سنسورها بر روی سیستمهای مقابله با طوفان خود کرده اند که با کوچکترین تهدیدی از طرف دریا, به صورت اتومات فعال شده و اقدامات لازم صورت میگیرد.

پس از این پروژه, مهندسان هلندی با طراحی دایکهای دیگر اقدام به خشک نمودن زمینهای دیگری کردند که برای قرنها زیر آب بودند. با خشک شدن این زمینها گاهی اوقات آثار باستانی و حتی اسکلتهایی پیدا میشد که چند هزار سال قدمت داشتند. اما مهمتر از همه اراده هلندی ها برای باز پس گیری زمین از دریا بود که در دنیا بی سابقه بود و به همین دلیل مجموعه پروژه های خشک نمودن دریای شمالی برای پسگیری زمین, یکی از عجایب هفتگانه مدرن دنیا است (به گفته جامعه مهندسین عمران آمریکا).

 کم ارتفاع ترین نقطه جهان در هلند - پست ترین نقطه جهان

امروزه حدودا 27 درصد از کشور هلند زیر سطح آب دریا واقع شده است. در این 27% بیش از 60% جمعیت 17 میلیونی هلند زندگی میکنند. کم ارتفاع ترین نقطه هلند, پولدر شاهزاده الکساندر (Prince Alexander Polder) بوده که 7 متر زیر سطح آبهای آزاد است!

پانوشت: عنوان مقاله (God created the world but the Dutch created the Netherlands) یک ضرب المثل معروف هلندی است.

فاجعه های مهندسی: سیل 1953 دریای شمالی – هلند (قسمت 1)

North sea flood 1953 -   Watersnoodramp_1953 - فاجعه سیل سال 1953 هلند

سیل سال 1953 دریای شمالی ( در هلند به Watersnoodramp به معنای فاجعه سیل معروف است ) یک سیل بسیار عظیم بود که به دلیل طوفان سنگین ایجاد شد. این سیل در شنبه شب مورخ 31 ژانویه و صبح 1 فوریه 1953 رخ داد. این سیل خسارات زیادی را به هلند, بلژیک, انگلیس و اسکاتلند وارد کرد اما در این بین بیشترین خسارت هم از لحاظ جانی و هم مالی به کشور هلند وارد شد.

ترکیب موجهای عظیم و طوفانهای باد پرسرعت در این منطقه باعث شد سطح آب دریای شمالی بصورت محلی بیش از 5.6 متر افزایش یابد. این موضوع باعث شد آب بندها (دریابندها) که برای جلوگیری از وقوع سیل احداث شده بودند, تخریب شده و با توجه به اینکه قسمتهای زیادی از کشور هلند در زیر سطح آب دریا هستند (با خشک نمودن دریا توسط این دریابندها)  سیل مناطق زیادی را نابود کند.

ادامه خواندن فاجعه های مهندسی: سیل 1953 دریای شمالی – هلند (قسمت 1)

بررسی دلایل ریزش برجهای دوقلوی تجارت جهانی

دلایل ریزش برجهای دوقلوی تجارت جهانی پس از حمله تروریستی 11 سپتامبر

 

در سالهای پس از 11 سپتامبر 2001, مهندسین زیادی درباره علت ریزش برجهای دوقلو و عوامل آن تحقیق کرده اند. با بررسی مرحله به مرحله این ریزش میتوانیم عوامل زیر را در توجیه نحوه ریزش برجهای دوقلو ارائه دهیم:

1-      ضربه وارد شده توسط هواپیماها:

زمانی که جتهای بوئینگ به برجهای دوقلو برخورد کردند بیش از 10000 گالن سوخت جت باعث ایجاد یک توپ آتشین بسیار عظیم شد. اما چیزی که قابل توجه است این است که ضربه وارد شده توسط هواپیماها باعث ریزش برجها نشد. همانند بسیاری از برجها و ساختمانها, برجهای دوقلو نیز طوری طراحی شده بودند که در صورت شکست یک سیستم باربری, بار آن سیستم به سیستم باربری دیگری وارد شود (گیرداری اضافه). هر یک از برجها دارای 244 ستون در حول هسته مرکزی خود بوده اند که با از بین رفتن برخی از این ستونها بار آنها به ستونهای سالم منتقل شد.

ادامه خواندن بررسی دلایل ریزش برجهای دوقلوی تجارت جهانی

ریزش در هتل هایت کانزاس سیتی

در تاریخ 17 جولای 1981 در هتل هایت کانزاس سیتی در آمریکا با ریزش قسمتی از محل تجمع بازدیدکنندگان از مراسم رقص 114 نفر کشته و بیش از 200 نفر زخمی شدند. در آن زمان این حادثه بزرگترین و پر تلفات ترین فاجعه مهندسی بود در تاریخ آمریکا بود.

ساخت هتل 40 طبقه هایت در سال 1978 آغاز شد و در تاریخ 1980 این هتل افتتاح شد. اما در سال 1979 به دلیل ریزش  250 متر مربع از سقف سالن اجتماعات بنا به شکست یکی از اتصالات باعث برخی نگرانی ها شد.

اما ریزش قسمت تماشاگران این هتل فاجعه ای غیر قابل جبران بوجود آورد.

یکی از مشخصه های بسیار جدید این هتل وجود قسمتهای معلق برای تماشاگران در لابی هتل بود. بدین صورت که در طبقات دوم, سوم و چهارم این لابی سازه هایی معلق از سقف برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده بود. طول این سازه ها تقریبا 37 متر بود و از فولاد, استیل و شیشه ساخته شده بودند. همچنین وزن آنها تقریبا 29000 کیلوگرم بود. قسمت تماشاگاه طبقه چهارم مستقیما بالای تماشاگاه طبقه دوم قرار میگرفت.

در 17 جولای 1981 تقریبا 1600 نفر برای شرکت و تماشای مسابقه رقص در این سالن جمع شدند. در ساعت 7:05 عصر حدودا 40 نفر در تماشاگاه طبقه دوم و افراد بیشتری در طبقات سوم و چهارم ایستاده بودند. همانطور که ذکر شد تماشاگاه طبقه چهارم مستقیما بالای تماشاگاه طبقه دوم قرار گرفته بود ولی تماشاگاه طبقه سوم چند متر آنطرفتر واقع شده بود. به دلیل مشکلات ساخت و اشتباهات مهندسی این سیستم طوری طراحی شده بود که باعث میشد وزن وارد بر تیرهای حمال طبقه چهارم تقریبا دو برابر شود و همچنین وزن بیشتری بر میله های رابط دو طبقه چهارم و دوم وارد شود. طوری که  با اینکار وزن مرده خود سازه به سختی قابل تحمل بود. با توجه به تعداد زیاد بازدیدکنندگان که بر روی تماشاگاه طبقه چهارم ایستاده بودند باعث ریزش سازه شد و قسمت طبقه چهارم بر روی طبقه دوم ریزش کرد و هر دوی طبقات به روی زمین لابی ریخته شدند. در پی این حادثه 114 نفر کشته و بیش از 200 نفر به شدت زخمی شدند.

بعد از ریزش به دلیل شکست لوله های آب هتل و نبود خروجی لابی به سرعت از آب پر میشد. چون آب این لوله ها از تانکهای مخصوص در هتل تامین میشد امکان بستن لوله های آب از بیرون وجود نداشت. این موضوع باعث گردید افراد زنده در داخل لابی در خطر غرق شدن قرار بگیرند. پس از بررسی های لازم معلوم شد در ورودی لابی باعث گیر افتادن آب در ان میشود به همین دلیل به دستور رئیس آتش نشانی با بولدوزر در ورودی کنده شد و آب جمع شده خارج گشت.

پس از تحقیقاتی که توسط روزنامه ستاره کانزاس سیتی صورت گرفت علت این فاجعه معلوم شد. در طرح اصلی قرار بود تماشاگاه ها طوری طراحی شوند که هر کدام از آنها با اتصالات به سقف تنها وزن خود را تحمل کنند اما در طراحی بازنگری شده اتصالات طبقه چهارم باید هم وزن خودش و هم وزن طبقه دوم را تحمل میکرد. این تحقیقات باعث برنده شدن جایزه پولیتزر برای روزنامه مذکور شد.

تفاوت در طرح اجرا شده و طرح اصلی
تیر طبقه چهارم بعد از فاجعه
ریزش طبقات دوم و چهارم در لابی