بایگانی دسته: زلزله و زمین لرزه

دانستنی های جالب راجع به زلزله (قسمت 2)

روانگرایی خاک در هنگام زلزله

این قسمت دوم از سری دانستنی های جالب زلزله است (قسمت اول را از اینجا مشاهده نمایید). در این قسمت به روانگرایی خاک در زلزله میپردازیم.

احتمالا شما با پدیده ماسه روان (یا ریگ روان) آشنا هستید. وقتی که ماسه با آب حالت فوق اشباع پیدا میکند پدیده ماسه روان رخ میدهد. حتما در کارتونها یا فیلمها هم این پدیده را دیده اید که افراد در ماسه روان گیر کرده و به تدریج غرق میشوند! البته در واقعیت این پدیده آنچنان ترسناک نیست. اما یک فرم دیگری از ماسه روان با نام روان گرایی واقعا شایسته ترس ما است!

ادامه خواندن دانستنی های جالب راجع به زلزله (قسمت 2)

دانستنی های جالب راجع به زلزله (قسمت 1)

نورهای زلزله - earthquake-lights

در بین تمامی حوادث طبیعی, زلزله را میتوان غیر منتظره ترین و مخرب ترین دانست. مخصوصا در نظر مهندسین عمران که با زلزله یک رابطه علاقه-تنفری قوی دارند!

با توجه به اینکه هیچ راهکار علمی و اثبات شده ای برای پیشبینی زلزله وجود ندارد (حداقل تا کنون), بهترین سیاست در برابر زلزله مقاومسازی سازه ها و کاهش اثر زلزله است. ابهام در زمان وقوع زلزله باعث شده است که هر از گاهی توجه کمتری به مبحث مقاومسازی شود, اما پس از هر زلزله مجددا برای ما یادآوری میشود که این خطر ممکن است هر لحظه ای رخ دهد. باید بر این نکته تاکید شود که مقاومسازی با هزینه بالا حتی اگر تا صد سال دیگر در محل زندگی ما زلزله ای رخ ندهد بهتر است تا آمادگی مقابله با این نیروی عظیم را نداشته باشیم و خسارات جبران ناپذیری را متحمل شویم.

اما در این سری مطالب میخواهیم به 10 دانستنی جالب درباره زلزله بپردازیم که نه تنها برای مهندسین بلکه برای همه افراد میتوانند جالب باشند. قسمت اول این دانستنی ها مخصوص پدیده “نورهای زلزله” یا “Earthquake lights” است.

ادامه خواندن دانستنی های جالب راجع به زلزله (قسمت 1)

بررسی آیین نامه زلزله ژاپن – درسهایی برای ایران!

زلزله ژاپن

ژاپن یکی از زلزله خیزترین کشورهای جهان است که هر از گاهی زمین لرزه های بسیار عظیمی در آن رخ میدهد. تعداد زمین لرزه ها در ژاپن به میزانی زیاد است که زلزله های تا بزرگی درجه 5 مقیاس مرکالی (اطلاعات بیشتر راجع به مقیاس مرکالی از اینجا) کاملا عادی بوده و حتی بصورت یک امری روزمره تبدیل شده اند.

این موضوع باعث شده آیین نامه های ساختمانی ژاپن و مخصوصا کدهای مربوط به زلزله بسیار سختگیرانه تنظیم و نظارت شوند. همانند ایران که آیین نامه 2800 زلزله پس از هر زلزله بزرگی تجدیدنظر شده و به قول معروف اصلاح میشود, ژاپن نیز این روند را در پیش داشته است اما بسیار زودتر از ایران این مبحث را پیگیری کرد. معرفی قوانین اجرایی در مبحث ساختمان به منظور مقاومسازی در سال 1924 میلادی در ژاپن صورت گرفت و در طول سالیان بعدی تغییرات بسیار زیادی در این قوانین در نظر گرفته شد. اما بزرگترین تغییر در استاندارد سازه ای مرتبط با زلزله در ژاپن, در سال 1981 صورت گرفت. طوری که پس از سال 1981, سازه های ژاپن به دو گروه قبل از این آیین نامه با نام “Kyu-Taishin” و پس از این آیین نامه با نام “Shin-taishin” تبدیل شدند. گفته میشود در حال حاضر بیش از 22,600 ساختمان ساخته شده بر طبق آیین نامه قبل از سال 1981 در ژاپن موجود است. این رقم بین 20% تا 30% کل ساختمانهای موجود در کشور ژاپن است. هر چند این ساختمانها قابل خرید و فروش هستند اما قیمت آنها بسیار کمتر از ساختمانهای ساخته شده پس از آیین نامه مذکور است. با این وجود مقاومسازی ساختمانها در دوره بهره برداری از آنها نیز یکی از راهکارهایی است که امنیت آنرا افزایش میدهد. در تصویر زیر یک ساختمان مقاومسازی شده را میبینید که به کمک سازه نصب شده در نمایش, به استاندارد روز آیین نامه زلزله ژاپن رسیده است. این ساختمان در Nagoya واقع شده است.

ادامه خواندن بررسی آیین نامه زلزله ژاپن – درسهایی برای ایران!

رویای هر زمین شناس!

Silfra - شکاف بین دو صفحه تکتونیکی

تصویری که مشاهده میکنید بخشی از شکاف واگرا بین دو صفحه تکتونیکی آمریکای شمالی و اروپا-آسیا است.این شکاف که در دریاچه Þingvallavatn در یکی از پارکهای ملی ایسلند واقع شده است, Silfra نام دارد. Silfra به یکی از مشهورترین جاذبه های زمین شناسی جهان تبدیل شده و افراد زیادی برای بازدید از آن به اعماق این دریاچه آب سرد میروند. این ناحیه در واقع مرز جدایی دو قاره است.

ادامه خواندن رویای هر زمین شناس!

پایداری لرزه ای المانهای غیر سازه ای ساختمانها

پایداری المانهای غیر سازه ای ساختمانها - ریزش نما زلزله بم

در سالهای اخیر نگرانی رشد بی رویه جمعیت, اتمام منابع طبیعی زمین و گرم شدن کره زمین باعث تغییرات بسیار زیادی در نحوه طراحی محوطه سازه ها و شهر ها شده اند. طوری که طرحهای امروزی پایداری بیشتری نسبت به طرحهای گذشته دارند.

برای مناطق زلزله خیز, یکی از مشکلات رویه فوق عدم در نظر گرفتن تاثیر زمین لرزه در پایداری المانهای غیر سازه ای ساختمانها است. برای اینکه المانهای غیر سازه ای یک سازه پایدار در نظر گرفته شوند, باید عملکرد با دوامی داشته باشد (امکان بهره برداری طولانی مدت). بیشتر المانهای غیر سازه ای سازه ها طوری طراحی میشوند که عملکرد با دوامی در مقابل آب, هوا و نفوذ بخار و همچنین خستگی و کهن شدن تحت تاثیر بارهای طبیعی از جمله باد و باران, تغییرات دما و قرار گرفتن در معرض خورشید داشته باشند. بیشتر آنها به پایداری لرزه ای نمیپردازند. به عنوان مثال میتوان به آمار آسیبهای زلزله بم و یا زلزله وان ترکیه رجوع کرد که افراد زیادی بر اثر ریزش نماها و دیگر المانهای غیر سازه ای آسیب دیدند.

از اینجا میتوانید تصاویر و توضیحات ریزش نما در زلزله بم را مشاهده بفرمایید.

ادامه خواندن پایداری لرزه ای المانهای غیر سازه ای ساختمانها

سالروز زلزله بم – در این هشت سال برای مقاومسازی چه کردیم؟

تصویری دلخراش از زلزله بم: پدری که دوقلوهایش را بردوش میبرد.
تصویری دلخراش از زلزله بم: پدری که دوقلوهایش را بردوش میبرد.

 

دو روز دیگر یعنی در تاریخ 5 دی, هشتمین سالروز زلزله بم خواهد بود.

درست هشت سال پیش در تاریخ 5 دی 1382 در ساعت 5:26 صبح به وقت محلی زلزله ای به بزرگی 6.5 ریشتر شهر تاریخی بم را در جنوب شرقی کشور لرزاند. با توجه به ساعتی که این زلزله رخ داد اکثر ساکنین بم خواب بودند و همین باعث شد تلفات جانی بسیار بیشتر شود. گفته میشود در حدود 40000 نفر از هموطنانمان در این زلزله جان خود را از دست دادند.

با توجه به مشخصات زمین شناسی ایران, اکثر زلزله های ایران عمق کانونی بسیار کمی دارند (زیر 10 کیلومتر) که این موضوع باعث تشدید خرابی ها حتی در زلزله های با بزرگی متوسط میشود.

همچنین تقریبا در هر 15-14 سال یک زلزله مرگبار در کشورمان رخ میدهد ( زلزله بوئین زهرا 1341 – زلزله طبس 1357 – زلزله منجیل 1369 – زلزله بم 1382)

حال با توجه به موارد بالا آیا مقاومسازی در کشور ما به اندازه کافی جدی گرفته میشود؟

ادامه خواندن سالروز زلزله بم – در این هشت سال برای مقاومسازی چه کردیم؟

طبقه نرم و نحوه مقاومسازی آن در برابر زلزله

در 17 ژانویه سال 1994 میلادی, یک زلزله با بزرگی 6.7  ریشتر منطقه Reseda در کالیفرنیا را لرزاند. این زلزله که به زلزله نرثریدج (Northridge Earthquake) معروف شد باعث شد توجه مهندسین به اشکالی که در ساخت و ساز خانه های این منطقه وجود داشت جلب شود. مشکلی که باعث تخریب هزاران خانه در شهرهای زلزله خیز آمریکا شده بود. چیزی که مشاهده شده بود ریزش طبقات بالایی ساختمانها بر روی طبقات پایینی آنها بود. طوری که طبقه پایینی کاملا از بین رفته بودند اما طبقات بالایی تقریبا سالم بودند. به ساختمانهایی که اینگونه تخریب شده اند ساختمانهای طبقه نرم میگویند. در زیر این اصطلاح را تعریف میکنیم:

ادامه خواندن طبقه نرم و نحوه مقاومسازی آن در برابر زلزله

بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله ۸۲ بم (سری 3)

در این سری از مجموعه “بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله 82 بم” به موضوع نما میپردازیم. در بحث زلزله و مقاومت کمتر به نما توجه میشود زیرا بسیاری از مهندسان به نما تنها از جنبه زیبایی آن مینگرند. در واقع درسی که از زلزله بم و زلزله های مشابه میتوان گرفت این است که در صورت سالم ماندن کامل یک ساختمان (سازه ساختمان) اگر تنها نمای آن ریزش کند باز خطرات ایجاد شده میتواند به قیمت جان ساکنین و یا افراد دیگر تمام شود.

 

جدا شدن و ریزش سنگهای نما در زلزله بم
جدا شدن و ریزش سنگهای نما در زلزله بم

ادامه خواندن بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله ۸۲ بم (سری 3)

بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله ۸۲ بم (سری 2)

سری دوم از بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله 82 بم را تقدیم حضورتان میکنم. با توجه به تعداد زیاد این عکسها و نکات جالبی که در آنها وجود دارد سری های بیشتری از این مجموعه درحال آماده سازی است و به زودی در اختیار علاقه مندان قرار میگیرد.

 

استفاده از بادبند نامناسب و ناکارآمد که باعث شده قبل از اینکه بخواهد در مقابل نیروی جانبی مقاومت کند جدا شود.
استفاده از بادبند نامناسب و ناکارآمد که باعث شده قبل از اینکه بخواهد در مقابل نیروی جانبی مقاومت کند جدا شود.

 

ادامه خواندن بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله ۸۲ بم (سری 2)

بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله 82 بم (سری 1)

به دلیل کوچکی بیش از اندازه ورق اتصال بادبند - گاست پلیت - مشاهده میشود بادبند از محل اتصال به ورق جدا شده است
به دلیل کوچکی بیش از اندازه ورق اتصال بادبند - گاست پلیت - مشاهده میشود بادبند از محل اتصال به ورق جدا شده است

ادامه خواندن بررسی اشکالات اجرایی در عکسهایی از زلزله 82 بم (سری 1)