چند روز پیش هنگام خواندن ایمیلهایم, سوالی را از یکی از دوستان سیویلتکتی مشاهده کردم که برایم بسیار جالب بود. سوال این دوست عزیز درباره اتحاد پروژه ای و امکان استفاده آن در صنعت ساخت و ساز بود. و اما جالبی این سوال برای من این است که پایان نامه من دقیقا درباره همین موضوع است! برای توضیح این موضوع ساعتها زمان نیاز است! اما برای اینکه حوصله شما را سر نبرم و تنها به منظور آشنایی با این موضوع, در زیر سعی میکنم بطور خیلی خلاصه اتحاد پروژه ای را توضیح بدهم.
بایگانی دسته: تعریفات عمرانی
دیوار دوغابی چیست؟
دیوار دوغابی (Slurry wall) تکنیکی است که برای ساخت دیوارهای بتن مسلح در مناطقی که دارای خاک نرم و یا دارای سطح آب بالا است استفاده میشود. از این تکنیک معمولا برای ساخت دیوارهای دیافراگم (ضد آب) در اطراف تونلها استفاده میشود که با کمک این تکنیک از لغزش خاک و یا ورود آب به سایت ساختمانی جلوگیری میشود.
روش اجرای دیوار دوغابی بدین صورت است که ابتدا یک حفره به شکل دیوار مورد نظر کنده میشود و سپس این حفره با بتن وران پر میشود. این بتن با ایجاد فشار به سمت بیرون در برابر نیروی هیدرولیکی وارده مقاومت میکند و از ریزش حفره و همچنین راهیابی جریان آب جلوگیری میکند. سپس شبکه آرماتوری به داخل حفره فرو برده میشود.
طرح جامع شهری و طرح تفصیلی چیستند؟
با انتشار مطلب (دو برابر شدن مسکو با طرح جامع شهری جدید) چندی از بازدیدکنندگان گرامی درخواست توضیح بیشتر راجع به طرح جامع شهری ( Masterplan) و طرح تفصیلی (Land-use plan) کردند. در این مطلب سعی شده است به توضیح این دو و در کل قانون برنامه ریزی شهری پرداخته شود.
اثرهای ∆-P چیست؟
طبق آیین نامه 2800:
اثرهای پی دلتا در هر طبقه به دلیل برون محوری بارهای ثقلی طبقات بالای طبقه i (طبقه مورد نظر) که نیروی (یا P) نامیده میشود, ایجاد میگردند. در صورتی که تغییر مکان جانبی طبقه i بر اثر نیروهای جانبی زلزله ∆ باشد, به لنگر ایجاد شده در هر طبقه, لنگری که مقدار آن برابر با حاصلضرب p و ∆ است اضافه میگردد.
به بیان ساده تر میتوان در مورد اثر P-Delta چنین گفت:
اثرهای پی دلتا در واقع لنگرهای ایجاد شده ای هستند که به دلیل جابجایی طبقات در اثر نیروی جانبی به سازه وارد میشوند. همانطور که میدانید اگر یک نیرویی خارج از خط اثر خود جابجا شود, لنگر ایجاد میکند. حال در زمان وارد شدن نیروی جانبی به ساختمان, طبقه مورد نظر جابجایی (∆) خواهد داشت. که این جابجایی دلیل اصلی ایجاد اثرهای پی دلتا است. با وجود اینکه این جابجایی معمولا تنها در حد چند سانتی متر است اما به دلیل زیاد بودن نیروی ثقلی وارد بر ستون, زمانی که ضربدر آن شود لنگر قابل ملاحظه ای را ایجاد میکند. این لنگر را لنگر ثانویه میگویند (به دلیل اینکه این لنگر تنها پس از جابجایی نسبت به حالت اولیه بوجود می آید).
طبقه نرم و نحوه مقاومسازی آن در برابر زلزله
در 17 ژانویه سال 1994 میلادی, یک زلزله با بزرگی 6.7 ریشتر منطقه Reseda در کالیفرنیا را لرزاند. این زلزله که به زلزله نرثریدج (Northridge Earthquake) معروف شد باعث شد توجه مهندسین به اشکالی که در ساخت و ساز خانه های این منطقه وجود داشت جلب شود. مشکلی که باعث تخریب هزاران خانه در شهرهای زلزله خیز آمریکا شده بود. چیزی که مشاهده شده بود ریزش طبقات بالایی ساختمانها بر روی طبقات پایینی آنها بود. طوری که طبقه پایینی کاملا از بین رفته بودند اما طبقات بالایی تقریبا سالم بودند. به ساختمانهایی که اینگونه تخریب شده اند ساختمانهای طبقه نرم میگویند. در زیر این اصطلاح را تعریف میکنیم:
مقیاس مرکالی – مقیاس مهندسی شدت زلزله

مدتی پیش در سایتهای خبری, خبری با عنوان ” برجی مقاوم در برابر زلزله 20 ریشتری ” منتشر شد که البته سوژه خنده بسیاری از مهندسین شد! همانطور که میدانید به اشتباه مقاومت سازه ها را با مقیاس ریشتر بیان میکنند که البته با توجه به اینکه ریشتر تنها انرژی آزاد شده در زلزله را مشخص میکند و با توجه به فاصله سازه از کانون زلزله و دیگر شرایط از جمله خاک زیر پی ساختمان و … نمیتواند مقیاس خوبی برای بیان مقاومت باشد. در واقع مقیاس مهندسی برای تعیین میزان خسارات وارد بر ساختمانها بر اثر زلزله مرکالی است که در این مقاله قصد داریم این مقیاس را معرفی کنیم.
مقیاس شدت مرکالی یک مقیاس زمین لرزه ای برای اندازه گیری شدت یک زلزله است. این مقیاس اثرات یک زلزله را اندازه میگیرد و با مقیاس بزرگای گشتاوری که معمولا برای یک زلزله گزارش میشود و شدت زلزله را بر اساس میزان انرژی آزاد شده آن اندازه میگیرد متفاوت میباشد. در واقع شدت یک زلزله تماما توسط بزرگی آن اندازه گیری نمیشود.
پی های مخصوص ( پی های کیسون )
در مهندسی پی, پی های کیسون (کایسون) به سازه های گفته میشود که برای جلوگیری از داخل شدن آب به محیط کار استفاده میشوند. مثلا در زمان ساخت پایه های پلها و یا سدهای بتنی, به دلیل وجود آب در منطقه مورد نظر امکان ساخت پی وجود ندارد اما با استفاده از پی های کایسون میتوان این مشکل را رفع کرد. این سازه ها به نوعی طراحی میشوند که آب داخل را به بیرون پمپ کنند و یک محیط خشک برای عملیات ساخت پی ایجاد کنند.

پی های کیسون در چهار نوع هستند:
1- کیسون جعبه ای (BOX CAISSON)
2- کیسون باز (OPEN CAISSON)
3- کیسون هوای فشرده (COMPRESSED AIR CAISSON)
4- کیسون یکپارچه (MONOLITHIC CAISSON)
که در زیر به توضیح راجع به هرکدام میپردازیم:
کیسون جعبه ای (BOX CAISSON):
جعبه های بتنی (و یا استیلی / چوبی) پیش ساخته ای هستند که در محل مورد نظر برده میشوند و سپس با بتن پر میگردند تا قسمتی از کار پایانی شوند (مثلا پی پایه های پل). این نوع کیسون به شکل یک مکعب است که وجه بالایی ندارد.
یکی از مشکلات این نوع پی ها شناور شدن جعبه بتنی در زمان خالی بودن آن است که البته برای رفع این مشکل این جعبه را با لنگرهایی که قابلیت تنظیم شدن را دارند در جای خود نگه میدارند. با استفاده از این لنگرها و دستگاه GPS مهندسان قادر هستند کایسون ها را با دقت بالایی در محل مورد نظر خود قرار دهند.
کیسون باز (OPEN CAISSON):
کیسون باز مشابه کایسون جعبه ای است با این تفاوت که دارای وجه زیرین نیز نیست. یعنی مثل جعبه ای که دو وجه زیرین و بالایی آن باز باشد. این نوع کایسون برای استفاده در خاکهای نرم و جاهایی که سطح آب زیرزمینی بالا است مناسب میباشد.
از این نوع کایسون برای حفاری Manhole ها (چاههای دسترسی فاضلاب) و ایستگاهای پمپ آب استفاده میشود.
برای قرار دادن این کایسون ها در محل مورد نظر یا از وزن خود آن استفاده میشود یا در صورت لزوم از جرمهای بتنی (و یا آبی) که بر روی آن قرار داده میشود استفاده میشود. امروزه حتی از بازوهای هیدرولیکی نیز برای این موضوع استفاده میشود.
کیسون هوای فشرده (COMPRESSED AIR CAISSON):
همانند کیسون جعبه ای است با این تفاوت که وجه زیرین باز بوده و وجه بالایی بسته.
این نوع کیسون با کمک هوای فشرده یک محل کار خشک را بوجود می آورند که برای ریختن بتن مناسب میباشد. همچنین برای مواردی که در پی سازی ممکن است باعث نشست ساختمان مجاور شود از این نوع کیسون استفاده میشود.
کیسون یکپارچه (MONOLITHIC CAISSON):
همانطور که از نام آن میتوان دریافت, کیسونهای یکپارچه بزرگتر از انواع دیگر کیسون های هستند. شکل ظاهری آنها مشابه کایسونهای باز بوده و بیشتر در ساخت دیواره های اسکله ها استفاده میشود که باید در برابر ضربه وارده از کشتی ها مقاومت کنند.
پی شناور – منظور از آن چیست؟
در مواقعی که خاک سایت ساختمانی مورد نظر آنقدر نرم و سست باشد که حتی با استفاده از پی های عمیق (شمع ها) نتوان سازه مورد نظر را بر روی آن ساخت آخرین راه حل استفاده از پی های شناور است. پی های شناور به پی هایی گفته میشود که در زمان خاکبرداری محل برای ایجاد آنها, میزان خاک برداشته شده دقیقا هم وزن سازه ای باشد که میخواهیم در آنجا بسازیم. به همین دلیل از لحاظ تئوری هیچگونه تنش اضافی بر خاک وارد نمیشود و لذا هیچ نشستی نخواهیم داشت.
این نوع پی برای جلوگیری از نشست و روان شدن خاک های نرم به دلایل زمین لرزه ای استفاده میشود. در واقع در پی های شناور سازه همانند یک قایق بر روی خاک نرم شناور خواهد بود.
این نوع پی اولین بار در قرن 19 ام توسط شخصی به نام John Wellborn Root در ساخت ساختمانهای بلند در خاکهای مرطوب شیکاگو مورد استفاده قرار گرفت.
برخی اصطلاحات رایج در مهندسی راهسازی
آبرو
هر سازه اي، غير از پل، كه براي تخليه آب از زير راه ساخته مي شود.
آسفالت حفاظتي
پخش قير در راههاي خاكي شني، آسفالتي و بتني و بلافاصله پخش سنگدانه بر روي آن، يا
قيرپاشي بدون سنگدانه، و يا پخش آس فالت اسلاري سيل، و يا آسفالت متخلخل، آسفالت حفاظتي
ناميده مي شود.
آسفالت سرد
آسفالت سرد از اختلاط مصالح سنگي يا قيرهاي محلول، يا قيرآبه ها و يا قطران در دماي محيط
تهيه و در همين دما پخش و متراكم مي شود.
آسفالت متخلخل
آسفالت متخلخل از اختلاط قير با سنگدانه هاي شكسته داراي دانه بندي باز، در كارخانه آسفالت
تهيه مي شود.
اساس
قشري از مصالح سنگي با مشخصات فني و به ضخامت معين كه بر روي بستر آماده شده راه و يا
لايه زيراساس، به منظور تحمل بارهاي وارده از لايه هاي بالاتر روسازي قرار گيرد، قشر اساس
ناميده مي شود.
اساس شني
عبارت است از مصالح شكسته شني با مشخصات فني معين كه به ابعاد هندسي مورد نظر بر روي
قشر زيراساس و يا بستر روسازي قرارگيرد.
اساس قيري
مخلوطي از مصالح سنگي و قير با مشخصات فني و به ضخامت معين كه بر روي بستر آماده شده
راه و يا لايه زيراساس، به منظور تحمل ب ارهاي وارده از لايه هاي بالاتر روسازي قرار گيرد ، قشر
اساس قيري ناميده مي شود.
اساس ماكادامي
مخلوطي از سنگ كوهي و يا سنگهاي رودخانه اي شكسته به اندازه هاي مشخص و پخش آن
بر روي قشر آماده شده سطح راه برابر ابعاد، اندازه ها و ضخامتهاي مشخص شده در نقشه ها.
اندود سطحي (تك كت)
پخش يك لايه بسيار نازك قير محلول يا قيرآبه روي سطح آسفالتي يا بتني به منظور آغشته
نمودن سطوح مزبور و ايجاد چسبندگي با قشر آسفالتي كه متعاقبًا روي آن پخش مي شود، اندود
سطحي يا تك كت ناميده مي شود.
اندود نفوذي (پريم كت)
پخش يك لايه قير محلول با كندرواني (ويسكوزيته) كم يا متوسط در سطح شني راه (بستر
روسازي راه يا زيراساس و يا اساس)، اندود نفوذي يا پريم كت ناميده مي شود.
اندودهاي آب بند (سيل كت)
اجراي آسفالتهاي حفاظتي بر روي انواع رويه هاي آسفالتي و يا بتني موجود، به منظور آب بندي،
افزايش خاصيت ن فوذناپذيري، اصلاح آسيب ديدگيهاي سطحي، بهسازي موقت و افزايش عمر
بهره برداريها، اندود آب بند يا سيل كت ناميده مي شود.
بازيابي روسازي آسفالتي
بازيابي روسازي آسفالتي، استفاده مجدد از آسفالتهاي قديمي است كه قبلا كاربرد اوليه خود را
به انجام رسانده است . اين عمل معمو ً لا پس از انجام پاره اي فعل و انفعال بر روي آسفالتهاي
قديمي صورت مي گيرد.
بتن آسفالتي با دانه بندي باز
عبارت است از مخلوط قير و مصالح سنگي با دانه بندي باز كه مناسب براي بالا بردن اصطكاك
روسازي مرطوب مي باشد.
بتن آسفالتي با دانه بندي متراكم
عبارت است از مخلوط قير و مصالح سنگي با دانه بندي پيوسته مناسب براي شرايط محلي با
كاهش فضاي خالي و افزايش مقاومت و عمر بيشتر.
بستر روسازي راه
سطح تمام شده خاكي راه كه مصالح لايه هاي روسازي بر روي آن قرار مي گيرد.
بهسازي و روكش آسفالتي
مرمت و اصلاح انواع آسيب ديدگيهاي سطحي و سازه اي روسازيهاي آسفالتي، شامل : تعميرات
سطحي، اجراي روكشهاي تقويتي، بازيافت و يا تركيبي از اين عمليات بهسازي ناميده مي شود.
پل
سازه فلزي يا با مصالح ساختماني براي عبور راه، راه آهن و يا پياده از روي آب يا مسير راهي ديگر.
پي كني ابنيه فني
پي كني ا بنيه فني عبارت است از كندن محل پي پايه ها، ديوارها، زهكشيها، با دست و يا بيل
مكانيكي (يا وسايل مشابه) طبق رقوم مندرج در نقشه هاي اجرايي و به دستور دستگاه نظارت.
تخليه آبهاي سطحي
عبارت است از احداث نهرها، و آبروهاي باز و يا بسته، لول ه گذاريهاي سطحي، انحراف و تنظيم و
كنترل جريان آب انهار و رودخانه ها و اجراي ساير كارهاي تكميلي، طبق نقشه هاي اجرا يي و
دستورات دستگاه نظارت.
خاك مسلح
خاك مسلح عبارت است از مجموعه خاك و جوشنها كه به صورت نوارهاي افقي در خاك
قرار مي گيرند و پوسته كه بتني يا فلزي است و نماي خاك مسلح را تشكيل مي دهد.
داربست
سازه اي موقت است كه براي نگهداري قالب بندي، سكوهاي كار و تحمل بارهاي حين اجرا
برپا مي شود. مشتمل بر شمع بندي، پايه هاي قائم، صفحات افقي، بادبندها، زيرسري ها و نظاير آن.
راه انحرافي
راهي موقت براي عبور ترافيك در زمان قطع عبور از بخشي از راه.
روسازي
روسازي راه سازه اي است كه بر روي آخرين لايه متراكم شده خاك زمين طبيعي، خاكريزيها يا
كف برشهاي خاكي و يا سنگي كه به طور كلي بستر روسازي ناميده مي شود، قرار مي گيرد.
زهكشي
زهكشي عبارت است از لوله گذاريهاي سطحي و زيرزميني، مصرف زه هاي سنگي و يا خرده سنگي،
انحراف و تنظيم و اجراي ساير كارهاي تكميلي، طبق نقشه هاي اجرايي و دستورات دستگاه
نظارت.
زيراساس
قشري از مصالح سنگي (و يا مخلوطي از مصالح سنگي و مواد افزودني ) با مشخصات فني معين و
به ضخامت مشخص كه بر روي بستر راه (ساب گريد) به منظور تحمل بارهاي وارده از قشرهاي
بالاي روسازي قشر اساس قرار گيرد، قشر زيراساس ناميده مي شود . زيراساس معمو ً لا اولين لايه از
ساختمان روسازي راه را تشكيل مي دهد.
زيراساس شني
مصالح شني با مشخصات فني معين تهيه و بر روي بستر روسازي راه حمل و به ضخامت
مورد نظر پخش و سپس طبق شرا يط فني آبپاشي و كوبيده مي گردد . قشر حاصله، زيراساس شني
ناميده مي شود.
سنگ پشت كار
قطعه سنگي است كه در پشت نما به كار مي رود و مستقيمًا در برابر عوامل جوي قرار ندارد.
سنگ توكار
قطعه سنگي است كه در داخل بنا به كار برده مي شود.
سنگ دوكله و يا سرتاسري
قطعه سنگي است كه تمام ضخامت بنا را در بر مي گيرد.
سنگ راسته
قطعه سنگي است كه طول اصلي آن در امتداد نماي بنا قرار مي گيرد.
سنگ كله
قطعه سنگي است كه طول اصلي آن در داخل بنا قرار مي گيرد.
سنگ نبش
قطعه سنگي است كه در گوشه بنا به كار برده مي شود.
سنگ نما
قطعه سنگي است كه در نماي بنا ب ه كار برده مي شود . اين قطعه بايد داراي ريشه كافي بوده تا
در ضمن مقاومت در برابر عوامل جوي، استحكام بنا را هم تامين نمايد.
شانه راه
آن قسمت از كف راه كه براي توقف اضطراري وسايل نقليه اختصاص داده شده است.
شيب عرضي
عبارت است از شيب عرضي سطح راه و در مسيرهاي مستقيم اغلب معادل ٢% مي باشد.
طاقهاي با دور تمام
طاقهايي كه انتهاي قوس طاق به حالت عمودي روي پايه ها قرار گرفته باشد.
طاقهاي ني مخيز
طاقهايي كه با طاق به حالت مايل و با شيب ١و ٢ روي پايه قرار گرفته باشد.
عمليات خاكي
عبارت است از كليه كارهاي لازم براي تميز كردن بستر و حريم راه، خاكبرداري و خاكريزي خاك،
سنگ و يا ساير مصالح، از و يا در مسير و يا محدوده راه در منطقه عمليات طرح، طبق نقشه هاي
اجرايي و يا برابر دستورات دستگاه نظارت.
قالب
سازه اي موقت براي در بر گرفتن بتن قبل از سخت شدن و كسب مقاومت كافي براي تحمل بار
بتن.
قرضه جانبي
قرضه ايست موجود در حريم قانوني راه و در صورت بلامانع بودن در نزديكي و مجاورت حريم راه.
قرضه موضعي
قرضه ايست كه از منابع مناسب موجود در طول راه و با رعايت حداقل فاصله حمل تعيين مي شود.
قرضه منتخب
قرضه ايست متشكل از مصالح رودخانه اي و يا كوهي و يا مصالحي با مشخصات معين كه از منابع
خاص تأمين مي شود.
كنترل فرسايش
عبارت است از ايجاد فضاي سبز و يا تثبيت خاك با قيرآبه و يا پوشش با بتن پاشيده و شيب بندي
به منظور كاهش از دست رفتن خاك به علت آب يا باد.
مديريت روسازي راه
عبارت است از تمامي فعاليتهاي مربوط به طراحي، ساخت، نگهداري، ارزيابي مداوم، ترميم،
بهسازي و يا بازسازي روسازي شبكه راهها . مديريت روسازي راه مجموعه اي است از ابزار و روشهاكه علاوه بر سازماندهي به شبكه روسازيها به تصميم گيري براي دست يافتن به برنامه هاي
درازمدت مؤثر و اقتصادي براي نگهداري روسازيها در سطحي قابل قبول، كمك مي كند.
مجموعه قالب بندي
مجموعه اي كه براي نگهداري بتن در شكل مورد نظر به كار مي رود، مشتمل بر رويه قالب، بدنه
قالب، پشت بندها، كلافها، چپ و راستها و نظاير آن.
ميانه راه
آن قسمت از عرض راه كه در حد فاصل (بين) مسير رفت و برگشت قرار گرفته و مسيرهاي رفت و
برگشت را از هم جدا مي كند.
منبع: Civiltect.com